Οι δογματικοί όροι στα Σύμβολα Πίστεως Νίκαιας – Κωνσταντινουπόλεως

Abstract

Mε την παρούσα μελέτη δίδεται έμφαση στο χριστολογικό χαρακτήρα των οικουμενικών συνόδων Νίκαιας και Κωνσταντινουπόλεως, όμως, και στις χριστολογικές διατυπώσεις από τους Πατέρες της Εκκλησίας. Διερευνώντας το Σύμβολο της Νίκαιας, προσεγγίζω τη διευκρίνηση των Πατέρων ως προς το πρόβλημα του ηθικού Χριστού και αναλύω τις διατυπώσεις «ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρός» και «ὁμοούσιον τῷ Πατρί», οι οποίες θα αποτελέσουν το κλειδί για την κατανόηση και ομολογία της θεότητας του Υιού: ο Υιός ως «ἀΐδιον γέννημα» είναι «ἴδιον τῆς τοῦ Πατρός οὐσίας». Εξάλλου, προσπαθώ σε κάθε τρόπο να υπογραμμίσω βιβλικά τα επιχειρήματα που είχαν οι Άγιοι Πατέρες για το Χριστό κατά την αναίρεση των Μοναρχιανών και Αρειανών. Στο Σύμβολο της Συνόδου Κωνσταντινουπόλεως, εξετάζω τη διάκριση που κάνουν οι Πατέρες μεταξύ των «ἐκπόρευσις» και «πέμψις» του Αγίου Πνεύματος. Στο Σύμβολο Κωνσταντινουπόλεως, επίσης, αναδεικνύεται η διατύπωση «τό σύν Πατρί καί Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καί συνδοξαζόμενον», με την οποία λύνεται η ομοουσιότητα του Αγίου Πνεύματος.