Писменост за менталното здравје и намери за барањето помош: испитување на демографски и психолошки корелати

Abstract

Писменоста за менталното здравје (ПМЗ) е повеќеслоен концепт преку кој се одредуваат знаењата и верувањата за менталните растројства, кои помагаат при нивното препознавање, третман и превенција. Целта на ова истражување е да го испита степенот^на ПМЗ во општата популација, неговата поврзаност со намерите за барање професионална помош, како и ефектите на полот, возраста, образованието, психичката вознемиреност, вреднувањето на грижата за сопственото ментално здравје и претходната историја на барање стручна помош. Примерокот се состои од 484 етнички Македонци кои живеат во 15 градови во државата (просечна возраст: 40 години, 51 % се жени, 43 % завршиле високо образование). ПМЗ е мерена преку вињети во кои се илустрирани осум ментални растројства: социјална фобија, генерализирано анксиозно растројство, депресија, опсесивно-компулсивно растројство, шизофренија, панично растројство, деменција и биполарно растројство. Со Прашалникот за барање помош се мерени намерите за барање помош од разни извори, а со Скалата за психичка вознемиреност на Кеслер се мерени актуелни симптоми на анксиозност и депресија. Резултатите укажуваат главно на ниски стапки на препознавање на растројствата наспроти повисок степен на знаења за нивниот третман. Стапките на препознавање варираат значајно, при што највисоки се за депресија и деменција, а најниски за биполарно растројство, социјална фобија и генерализирано анксиозно растројство. Спроведените хиерархиски мултипли регресивни анализи потврдија дека женскиот пол и високото образование, како и пониската психичка вознемиреност и претходно добиената стручна помош, предвидуваат повисока ПМЗ, додека значајни предиктори на актуелните намери за барање професионална помош, се само ПМЗ, психичката вознемиреност, претходно добиената стручна помош и вреднувањето на грижата за сопственото ментално здравје. Наодите се дискутирани во контекст на крос-културни споредби, можни импликации и потреба од интервенции за подобрување на ПМЗ.