HACCP КОНТРОЛЕН СИСТЕМ ВО ФУНКЦИЈА НА БЕЗБЕДНОСТ НА ХРАНА

Abstract

Абстракт ВОВЕД. Во последните десет години на различни континенти се евидентирни сериозни епидемии со контаминнирана храна. Во сите земји во развој забрзано се воведува системот за производство на безбедна храна познат како ХАСАП контролен систем „Анализа на ризик и критични контролни точки” (Hazard Analysis Critical Control Points). ЦЕЛ. Цел на трудот е да се прикажат знаењата и ставовите на менаџерите и операторите на храна за алиментарни заболувања кои се резултат на (не)спроведување на HACCP контролниот систем во компаниите за производство, обработка, преработка, складирање, транспорт, дистрибуција и продажба на безбедна и нутритивно соодветна храна. МАТЕРИЈАЛ И МЕТОД. Со ретроспективен метод на работа анализирани се податоци од анкетно истражување за знаења и ставови на менаџерите и операторите на храна за имплементирање на HACCP контролен систем во 36 фирми на 197 испитаници. РЕЗУЛТАТИ. Манаџерите и операторите на храна во компаниите позитивно се произнеле во врска со спроведување на НАССР контролниот системFisher exact p=0.3. Менаџерите и операторите на храна кои се на возраст над 50 години значајно подобро ја познаваат законската регулатива од областа на безбедноста на храна (p=0.002). Возрасната структура на менаџерите и операторите на храна, сигнификантно се разликуваа во однос на знаењата за болестите кои се

301 пренесуваат преку храна (p=0.036), Z=2.1 p=0.036. Половата структура на менаџерите и операторите на храна нема значајно влијание на нивните знаења за видот на процедурите (писмени/усмени) во однос на процедурите за спроведување на НАССР контролниот систем, X2=0.3 df=1 p=0.6). Постои сигнификатната поврзаност за тоа како во компаниите се спроведува интерната контрола за безбедност на храна и спроведувањето на контролата за лична хигиена на вработените, X2=33.4 df=2 p<0.0001. Во истражуваната дистрибуција на испитаници според завршена стручна подготовка на вработените во компаниите, може да заклучиме дека 83,25% од испитаниците се со непрехранбена насокаили образование кое е несоодветно за позициите на нивното работно место, но по завршувањето на Обуките за основно знаење за безбедност на храната, 79.69% од анкетираните имаат познавања за тоа кои заболувања се пренесуваат преку конзумирање на небезбедна храна. ЗАКЛУЧОК. Имплементацијата на стандардите за безбедност на храната во смисол на точно утврдени писмени процедури за спроведување на контролата на храната во фирмите соодвестува со спроведувањето на едукација од јавно здравствени професионалци кои преку едукативни предавања за алиментарни инфекции и токсикоинфекции го менуваат стилот на животот со унапредување на личната хигиена. Клучни зборови: храна, труење, болести, стандарди, менаџери, оператори на храна.