АНТИМИКРОБНА РЕЗИСТЕНЦИЈА (АМР) ВО ЕВРОПА И БАЛКАНСКИОТ РЕГИОН – ПРЕГЛЕД НА СЕГАШНАТА СОСТОЈБА

Abstract

Антимикробната резистенција (АМР) претставува глобален проблем, чијшто размер е особено загрижувачки во оние земји каде што не постојат доволно силни системи за нејзино следење и контрола. Токму затоа, во 2011 година сите земји во СЗО Европскиот регион го усвоија Европс киот стратегиски акциски план за антимикробна резистенција којшто предвидува мапирање на употребата на антибиотици и АМР, со цел подобрување на рационалната употреба на антибио тици и намалување на антимикробната резистенција. Овој феномен не ја заобиколува ниту Ма кедонија, на што упатува фактот дека во регионот, таа се вбројува меѓу земјите со највисоко ни во на пропишани, издадени и купени антибиотици. Целта на овој труд е да се направи краток преглед на антимикробната резистенција во Европа, со фокус на регионот на Балканот, посеб но Македонија; да се нагласи блиската врска помеѓу потрошувачката на антибиотици и резис тенцијата кон нив, а со тоа и водечката улога што лекарите ја имаат во контрола на овој фено мен. Извори на податоци: за потрошувачка на антимикробни средства: ECDC (2014): Surveillance of antimicrobial consumption in Europe 2012; Фонд за здравствено осигурување на Македонија - ФЗОМ – податоци за препишани лекови на рецепт; за резистенцијата кон антимикробни леко ви: за земјите членки на ЕУ, EARS-Net - Surveiilance Report - Antimicrobial Resistance Surveil lance in Europe, 2013. CAESAR- (Central Asian аnd Eastern European Surveillance оf Antimicro bial Resistance), се однесува на земји од наведените региони кои не се членки на ЕУ. Протоко лите од EARS-Net и CAESAR се идентични. Според нив се следат следниве микроорганизми кои се изолирани од крв и цереброспинален ликвор (инвазивни соеви): Staphylococcus aureus (MR SA), Streptococcus pneumoniae (Pen R), Escherichia coli (ESBL+, карбапенемаза +), Klebsiella pneumоniae (ESBL +, карбапенемаза +), Enterococcus faecium и faecalis (VRE), Pseudomonas aeruginosa (мултирезистентен) и Acinetobater spp. Резултати: Потрошувачката на антибиотици во земјите од ЕУ покажува големи варијации. Во Грција се препишале најмногу, или 31,9 ДДД (дефинирани дневни дози) на антибиотик на 1000 жители, а во Холандија најмалку, 11,3 ДДД. Односот изнесува 2,8. Просечно, во ЕУ се препишувале по 21,5 ДДД во 2012 година. Во Македо нија според податоците на ФЗО во последниве 5 години, ДДД на рецепт кој го признава Фон дот изнесува помеѓу 17-20 ДДД на 1000 жители. Во овој број не се опфатени антибиотиците кои ги купуваат пациентите. Процентите на резистенција на инвазивните соеви на Балканот и во Р. Македонија се сигнификантно повисоки од просечните во ЕУ, и се слични со резистенцијата во земјите на Јужна и Југоисточна Европа.